Poeci mają szczególny związek z modlitwą. Powód jest prosty: podsuwa nam to Adam Zagajewki, żyjący polski poeta. Zdefiniował poezję jako „pewien stan psychiczny, wyjątkowy i niezwykły”, niezbędny, ponieważ „wznosi nas ponad drobną empiryczną sieć okoliczności, która kształtuje nasze przeznaczenie i nasze granice. Wznosi nas ponad codzienność, dzięki czemu możemy uważnie i żarliwie przyglądać się światu.”

Ponad codziennością istnieje sfera transcendencji, absolutu, wieczności. Jego postrzeganie przekształca się w nostalgię i w postrzeganie świata, w którym spełniają się nasze najgłębiej zakorzenione i uniwersalne aspiracje, a zatem w wołanie o pomoc w dotarciu do tego świata. Modlitwa jest zatem jednym z najbardziej naturalnych wyrazów poezji. Kiedy natchnienie jest autentyczne, poeta odczuwa potrzebę wyjścia z siebie i zwrócenia się ku Innemu, niezależnie od tego, czy jest to nieznany Inny, spotykany w jego własnym głębokim ja, czy w żywej naturze (Inconnu z wiersza Le voyage Baudelaire'a). oraz Innego rozpoznanego i wezwanego po imieniu (Innego w wierze), krótko mówiąc, Innego, który nie jest identyczny z tym, który się modli.

Zadajmy sobie teraz pytanie: jakie wyrażenia poety najczęściej powracają w modlitwie? Wskazujemy niektóre z nich, najbardziej paradygmatyczne.

Niektórzy poeci deklarują się jako ateiści lub agnostycy; czasami jednak zdarza się im także modlić: potrzeba Boga jest silniejsza niż ich wyparcie. Giorgio Caproni (1912-1990) wędruje w ciemności. Żadnego światła, żadnej wiary. W obliczu spektaklu niespójności bytu odczuwa potrzebę istnienia Boga. 

Jeśli on istnieje, my też istniejemy; jeśli on zniknie, my też znikniemy. I módlcie się do Boga, aby istniał: Ach, mój Boże. Mój Boże. / Ponieważ nie istniejesz (Noże). Może ukradli Boga. / Niebo jest puste. Kto to ukradł? Powód? nasza ślepota? Krucyfiks z powodu pokonanej dobroci? Nie wiemy. I modlimy się do tego Boga, utraconego, ale nie zapomnianego, aby

wróć do nas, aby istnieć (dla nas). Bóg woli. / Wszechmogący Boże, spróbuj / (dołóż wysiłku!), nalegając / przynajmniej istnieć.

Niektóre wiersze Aleksandra Zinowawa (1922), autora znanej powieści Wzgórza Otchłani, rozwijają się w tym samym nostalgicznym i błagalnym rytmie. Ateista, wygnaniec ze swojej ziemi, modli się w ten sposób: Błagam Cię, Boże mój, / postaraj się choć trochę zaistnieć dla mnie, / otwórz oczy, błagam. /[…] Zmuszając się do głosu, / wołam, krzyczę: / Mój Ojcze, błagam Cię i wołam: / Ty istniejesz!

Modlącymi się poetami ateistycznymi są także Paul Celan (1920-1970), Gesualdo Bufalino (1920-1996), Attila Jozsef (1905-1937).

Poeta Paul Claudel (1868-1955) pisze: «Kiedy wstaję rano, otwieram okno na promienie słońca i wdycham Boga! Otwieram ramiona i wdycham dzieło Boże”. Najczęstszą modlitwą poetów jest uwielbienie Boga zarówno za cuda stworzenia, jak i za zdumienie, jakie wywołuje w nas odkupienie. Ta modlitwa jest ekstatyczną kontemplacją, hymnem dziękczynienia, wyrazem radości. Nierzadko motywy te przeplatają się i modlitwa przeradza się w burzę głosów.

Gertrud von Le Fort (1876-1971) w Hymnach do Kościoła śpiewa o dobroci i wspaniałości Boga dla świetności i bogactwa Kościoła. Wersety nawiązują do powagi Psalmów i wyrażają wzruszenie poety związane z darem, który przewyższa każdy inny dar. Potężny Panie mojego życia, chcę śpiewać Twoją chwałę na wszystkich trzech brzegach Twojego jedynego światła! Chcę rzucić się z moją piosenką w morze Twojej wspaniałości i utopić się z radości pomiędzy brzegami Twojej siły.

Von Le Fortowi towarzyszy wielka poezja Paula Claudela (1868-1955). Kontempluje Boga poprzez swoje dzieło, którego wieloaspektowe piękno napełnia go zdumieniem. Podziwiajcie człowieka, bo jest obrazem Boga, odzianym w chwałę i cześć. W Stwórcy i Zbawicielu rozpoznaje źródło wody i ognia, które tryska z wnętrza.

Przede wszystkim Chrystus, najwyższy dar Boży, wprawia w zakłopotanie i wywyższa poetę: Spójrzcie, spójrzcie na Boga, który jak siewca chodzi po ziemi, obiema rękami chwyta Jego serce i rzuca nim po całej powierzchni świata (Ewangelia św. Izajasz). Uwielbienie Boga przybiera modlitewne rytmy w poezji Gerarda Manleya Hopkinsa (1844-1889), Raissy Maritain (1883-1960), Thomasa S. Eliota (1888-1965), Clemente Rebory (1885-1957), Kahlila Gibrana (1883-1931), Rabindranatha Tagore'a (1861-1941).

Poeta bardziej niż ktokolwiek inny ma przenikliwą świadomość własnej kruchości, która prowadzi go do krain grzechu. trudno mu nie poczuć wezwania zła i nie znaleźć się w niewoli swego grzechu. Zadomowić się w tym? Niektórzy dokonują tego wyboru, ale przeżywają go w sposób dramatyczny, który obciąża i zasmuca duszę, ponieważ człowiek jest stworzony do dobra, a nie do zła. Inni, świadomi swojej słabości, wzywają pomocy z góry. Pomoc i przebaczenie. Głosy tych poetów stanowią ogromny poemat o najróżniejszych rezonansach. Jednak we wszystkich jest dążenie do przebaczenia, dlatego też przyjmują ton modlitwy.

Paul Verlaine (1844-1896), poeta o życiu pełnym przygód i niesforności, modli się w Sagesse w następujący sposób: Oto moje stopy, frywolni wędrowcy / którzy nie uciekli na wezwanie Łaski. / Oto mój głos kłamliwy i głuchy / na Twoje wezwanie do życia pokutnego. / Oto moje oczy, lampy błędu, / które odmówiły płaczu i modlitwy. / Boże drżenia i Boże Świętości, / jak ciemna jest otchłań mojej winy! / Ty, Boże pokoju, radości i życia, / Ja, wir lęków i niewiedzy.

Akcenty biednego Verlaine'a znajdują odzwierciedlenie w Balladzie o więzieniu w Reading Oscara Wilde'a (1854-1900). W surowości więzienia, w opuszczonej samotności godzin, które nigdy nie mijają, dandys przeszłości, upojony erotycznymi przygodami, na nowo odkrywa Chrystusa i swoją nędzę. Wspominając ewangeliczny epizod grzesznika, który rozbija wazon i perfumuje stopy Pana, wyraża się w ten sposób: Szczęśliwy jest człowiek, którego serce zostaje złamane przez otrzymanie przebaczenia: / jak inaczej mógłby / uwolnić się od zła? / A jak, jeśli nie przez złamane serce, / mógłbyś, Chryste Panie, wejść?

Poetami przebaczenia są Giulio Salvadori (1862-1928), Max Jacob (1876-1944), Domenico Giuliotti (1877-1956), Giovanni Testori (1923-1993). Szczególny nacisk położony jest na wersety Giuseppe Ungarettiego (888-1970). W liryce Moja rzeka i ty poeta jesteś świadkiem zniszczeń wywołanych wojną. Czuje to także na własnej skórze. Przekleństwo dotyka jego ust. Wyzdrowieje i szuka schronienia w miłosierdziu Chrystusa. Chryste, zamyślone bicie serca, / gwiazdo wcielona w ludzką ciemność, / bracie, który poświęcasz się / na nieustającą odbudowę / człowiecze po ludzku, / Święty, Święty, który cierpi, / Mistrz i Brat, i Bóg, który wie, że jesteśmy słabi, / Święty, Święty, który cierpisz / aby uwolnić zmarłych od śmierci / i wesprzeć nas, nieszczęśliwych żyjących ludzi; / Nie płaczę już z powodu własnego płaczu.

Przed Matką Bożą spotykamy niemal wszystkich poetów. Powód jest jasny: jest w niej nie tylko odbicie niestworzonego piękna, ale jest także radosna pewność, że zostanie zrozumiana, przebaczona i kochana. Przed nią poeci czują wołanie czystości i nadziei, radość przyjęcia pomimo kurzu zasłaniającego naszą duszę, matczyną pieszczotę, która przywraca nas do życia. Za królewską pieśnią Dantego i Petrarki rozbrzmiewają głosy niezliczonej rzeszy poetów wychwalających Matkę Bożą. 

Wymieniamy kilku: Tasso, Francois Villon, Calderon de la Barca, Manzoni, Rilke, Huysmans, Verlaine, Claudel, Pasolini. Kończymy prostym i znajomym głosem Italo A. Chiusano (1926-1995). W wierszu Discorsetto a Maria, ze zbioru poetyckiego Preghiere selvatiche, najpierw opowiada o boskiej przygodzie Maryi, potem kontempluje Ją w niebie i modli się do Niej w ten sposób:

Teraz tam, w górze, / w świetle, którego nikt nie może sobie wyobrazić / jeśli tego nie zobaczą, nie zgubiłaś nici / swojego najczulszego, / stanowczego, drżącego, uśmiechniętego / macierzyństwa. / Mówię do ciebie, tu na dole, jak dobra / sąsiadka z drugiej strony ulicy, jak zakonnica / mistyczka i gospodyni domowa, poeta / pełna ognia i uśmiechu, mała mama / która wszystko rozumie i lituje się. / Ty też jesteś tą, koronowaną / królową, oblubienicą Ducha. / Wiem i cieszę się z tego. Ale unikam tego, / żeby się nie zastraszyć. jest to / złote tło dla Twojej zwykłej / drogiej uprzejmości / i tylko to pozwala mi / mówić do Ciebie i wzywać Cię w mojej / dumnej nędzy.